zondag 3 april 2011

Overkill aan ICT congressen hindert onderwijsinnovatie


Eus van Hove, docent biologie
Met grote regelmaat is er ergens in Nederland een ICT congres voor het onderwijs. Deze week worden er twee congressen tegelijk gehouden. De Conference by the Sea heeft een compleet vakantiepark afgehuurd aan het strand bij Domburg; het 12e Nationale E-learning congres zit in het Evoluon in Eindhoven.
Al meer dan 10 jaar lang worden dit soort Onderwijs en ICT manifestaties georganiseerd voor managers, onderwijskundigen, adviseurs en coördinatoren. Wat levert deze overkill aan ICT congressen het onderwijs op? Waarom zijn er zoveel ICT congressen?


ICT zou na de uitvinding van het leerboek in de 16e eeuw en de uitvinding van het schoolbord in de 19e eeuw voor een revolutie zorgen in het hedendaagse onderwijs. Vanaf het jaar 2000 netwerken managers, onderwijskundigen, adviseurs en coördinatoren op congressen over de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van ICT en onderwijs. Elektronische leeromgevingen, elektronische toetsprogramma’s, Second life, Hyves, WEB 2.0 tools en digiborden zijn thema’s die al jaren de congressen bezighouden. De laatste hypes zijn mobile devices en social media. Docenten zie je er niet veel. Die laten hun lessen niet vervallen voor het zoveelste ICT congres.

Kloof
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ICT een beperkte rol speelt binnen leerprocessen op school. Nog niet zo lang geleden constateerde de Onderwijsraad zelfs een steeds grotere kloof tussen de mogelijkheden van ICT en de daadwerkelijke benutting door scholen. De overgrote meerderheid van docenten gebruikt geen digitale leermiddelen en doceert letterlijk en figuurlijk volgens het boekje. Onlangs trok Kennisnet aan de bel bij de overheid: het gebruik van ICT in het onderwijs moet worden versneld.
Als ICT congressen zo weinig effect sorteren, waarom zijn er dan zoveel? Of is het misschien zo dat de overkill aan ICT congressen de onderwijsinnovatie juist hindert?

‘Gedoe’
Minister-president Rutte zegt dat het beschikbare geld in het onderwijs niet doelmatig wordt besteed. In het HBO gaat 30 tot 40% van het budget op aan overheadkosten. Aan ‘gedoe’, zoals de premier dat zelf noemt. Volgens Ad Verbrugge van Beter Onderwijs Nederland is het nog veel erger. De overheadkosten in het onderwijs zijn volledig uit de hand gelopen. Van het hogeschoolbudget wordt nog maar 25% besteed aan directe onderwijsactiviteiten door docenten. Ook in het VO en MBO rijzen de overheadkosten de pan uit. De Tweede Kamer wil nu dat de Algemene Rekenkamer uitzoekt hoeveel geld er echt aan overhead wordt besteed in het onderwijs (http://iturl.nl/snSxq).

Zeekanoën
Het ‘gedoe’ waar premier Rutte op doelt, is een belangrijke oorzaak voor de overkill aan ICT congressen. Steeds meer managers, onderwijskundigen, adviseurs, coördinatoren en andere bureaufunctionarissen in het onderwijs worden in staat gesteld ICT congressen te bezoeken. Geld speelt nauwelijks een rol. Deelnemers aan de Conference by the Sea verblijven deze week in een 5 sterren vakantiepark aan het strand en kunnen kiezen uit tal van activiteiten, zoals paardrijden, zeekanoën en brandingsurfen. De Conference by the Sea kost € 384 p.p. exclusief overnachting­kosten. Met 1100 deelnemers kost dit evenement meer dan een half miljoen euro. Het Nationale e-learningcongres is nog duurder. De 650 bezoekers betalen ieder € 1400; in totaal kost dit congres bijna één miljoen euro! De werkelijke kosten zijn nog veel hoger. Van de tijd die deelnemers aan de Conference by the Sea kwijt zijn kunnen 20.000 tot 30.000 lessen worden gegeven.

Doelmatig
Dat deze verkeerde besteding van middelen ten koste gaat van de kwaliteit van onderwijs mag duidelijk zijn. Dit overheidsgeld kan doelmatiger worden besteed. Als het aantal managers, onderwijskundigen, adviseurs en coördinatoren op scholen wordt verminderd, zoals premier Rutte wil, zullen de bezoekersaantallen aan ICT congressen dalen en zal de overkill aan ICT conferenties vanzelf afnemen. Met de miljoenen euro’s die dit oplevert, kunnen belangrijke oorzaken voor het achterblijven van ICT in het onderwijs worden aangepakt.

1. Laat docenten het primaire proces innoveren. Geef docenten tijd en ruimte voor de ontwikkeling van hun digitale vaardigheden en de ontwikkeling van digitaal lesmateriaal.

2. Zorg dat docenten de beschikking krijgen over een professionele elektronische leeromgeving, waarmee docenten buiten de lessen om kunnen communiceren met leerlingen/studenten, waarmee digitale opdrachten en toetsen beschikbaar gesteld kunnen worden en waarmee docenten hun cijferadministratie online bij kunnen houden.

3. Zorg voor een moderne ICT infrastructuur op scholen, zodat leerlingen/studenten draadloos internet op kunnen met hun laptops.

4. Zorg dat de ICT stafdienst niet alleen de overhead ondersteunt, maar vooral in dienst staat van het primaire proces. Docenten en leerlingen/studenten moeten adequaat geholpen worden met hun ICT problemen.

Voorlopig is dit voor veel scholen toekomstmuziek en trekt het circus van ICT congressen verder. Volgende week is IPON2011 aan de beurt; een groot ICT congres in de Jaarbeurs in Utrecht.
Gaan we nog een paar jaar door met dit ‘gedoe’? Of gaan we het overheidsgeld doelmatig besteden aan moderne lessen door docenten die tijd en ruimte krijgen voor innovatie?

Ik ben natuurlijk erg benieuwd naar reacties van de lezers van dit multiblog!

11 opmerkingen:

  1. De Conference at Sea is geen congres over ICT in het onderwijs. Het beeld dat verder van dit congres wordt geschetst (5 sterren park etc) klopt ook niet. Het nationale e-learningcongres richt zich voornamelijk NIET op het onderwijs. Voor het overige heb ik geen zin en behoefte om op deze bijdrage te reageren.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Het is wel interessant zo'n bijdrage. Het is iets wat ik wel vaker op de werkvloer hoor, alleen mis ik wel weer die initiatieven waarover je schrijft door de docenten vwb innovatie, zeker wanneer die achter de deuren van hun klaslokaal blijven zitten en het echte ICT-gebruik in het onderwijs niet actief benutten.
    Ik weet niet of je wel eens naar zo'n congres bent geweest, dat is hard werken en bijna altijd biedt het inspiratie, ideeën en kennis. Je kunt je afvragen of dit altijd face to face moet. Je ziet nu bij grote congressen ook de mogelijkheid van het online volgen van congressen. Dat scheelt een hoop in de kosten. Helemaal ombuigen lijkt me ook niet zinnig, want we blijven natuurlijk wel sociale wezens. Wat meer en vaker concretiseren en inzichtelijk maken van de opbrengsten moet tot de mogelijkheden horen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik vind de bijdrage van Eus van Hove heel interessant. En of het al dan niet alles correct is ten aanzien van congressen wel/niet ICT en Onderwijs doet minder ter zake.

    Ik denk ook dat we (ICTO mensen, beleidsmakers, managers) gevoelig moeten zijn voor wat er op de 'werkvloer' leeft. Docenten en onderzoekers zijn druk bezette mensen die (helaas helaas) weinig tijd en aandacht kunnen besteden aan daadwerkelijke verdieping op het terrein van ICT en Onderwijs. De oproep van Eus voor het concrete 4-punten plan lijkt me helaal niet zo slecht. Docenten hebben behoefte aan laagdrempelige, gebruiksvriendelijke systemen die in ieder geval geen belemmeringen voor gebruik oproepen. Die systemen moeten in ieder geval de basisfuncties in het primaire onderwijsproces goed ondersteunen (informatie geven, interactie en samenwerking). Daarvoor is het niet noodzakelijk om altijd op zoek te gaan naar het nieuwste van het nieuwste. Het is juist wel nodig de mogelijkheden die er al zijn optimaal te benutten. Met name is daarvoor gerichte docentondersteuning, training en tijd heel noodzakelijk om recht te doen aan de complexiteit zoals bijvoorbeeld geschetst in de modellen voor Technological Pedagogical Content Knowledge (TPCK: http://www.tpck.org/tpck/index.php?title=Main_Page). Verder wil ik nog verwijzen naar aardige posts op de website studiesucces HO: http://www.studiesuccesho.nl/tag/icto/ en Digitale Didactiek: http://www.digitaledidactiek.nl/

    Kortom, er is veel duidelijk op het terrein van ICT en Onderwijs. Het is dan een gerechtigde vraag WIE naar HOEVEEL en WELKE ICT en Onderwijscongressen moet gaan om het meeste voor de onderwijsorganisatie en het primaire onderwijsproces er uit te halen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Helaas te weinig tij om uitgebreid te reageren, omdat ik zo op weg ga naar Dé Managementconferentie in Domburg.
    Helaas zegt deze bijdrage meer over de schrijver dan over het punt dat hij tracht te maken.
    Dé Managementconferentie is, zoals de naam al zegt, geen ICT conferentie en ook niet bedoeld voor leerkrachten.
    Het paardrijden en andere activiteiten maken geen onderdeel uit van het conferentie programma, maar is een aanbod van studenten sport en bewegen van ROC Zeeland aan conferentiegangers die al de avond voor de start arriveren. Goed inlezen in waar je over schrijft zou in dit geval deze stemmingmakerij hebben kunnen voorkomen, want ik zie het niet meer als dat!
    Op LinkedIn loopt al een tijd lang een topic over de gewaande overkill aan beurzen en congressen. De reactie daarop van juist leerkrachten is dat ze het niet ervaren als overkill maar blij zijn dat ze kunnen kiezen.

    "Als ICT congressen zo weinig effect sorteren, waarom zijn er dan zoveel?"
    Waarop baseer je dat idee Eus?
    Als ik kijk naar de conferenties die het Consortium voor Innovatie organiseert kan ik uit eigen waarneming vaststellen dat ze juist heel veel effect sorteren!

    Tenslotte wat betreft de kosten:
    Het CvI opereert zonder winstoogmerk en kostendekkend. Er hoeft geen geld bij zoals je beweert. We zijn er trots op te kunnen zeggen dat we de prijs al een aantal jaren op hetzelfde lage niveau weten te houden!

    "Dat deze verkeerde besteding van middelen ten koste gaat van de kwaliteit van onderwijs mag duidelijk zijn."
    Opnieuw een uitspraak zonder enige onderbouwing.
    Wil je de moeite nemen om je stelling toe te lichten Eus?

    Als laatste: Beste Eus, twee jaar geleden gaf je zelf nog een presentatie op de onderwijsdagen in Utrecht. Geldt wat je beschrijft alleen voor bezoekers of ook voor presentatoren?

    @Heino,
    Mijn complimenten!
    Het is je gelukt om gastschrijvers binnen te halen die in ieder geval voor wat vuurwerk zorgen en daar houd ik wel van!

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Aha de aangekondigde column gevonden, ik sluit me (ook voor ik vertrek naar Domburg, samen met 1100 anderen) aan bij de opmerking van @wilfred en @willem, de Management Conferentie in Domburg is geen ICT beurs maar een conferentie voor en door onderwijsmensen die met beide benen in de modder staan, jij zou (gezien je deelname aan CVI innovatie conferentie Maastricht) dat moeten weten. De Conferentie van deze week maakt dat er kennisuitwisseling van werkelijke opgedane ervaringen plaatsvindt, mensen zoeken elkaar ook na de conferentie nog op.
    Iedereen in het onderwijs heeft 10% scholingstijd in de weekjaartaak en veel scholen gebruiken dus de CVI conferenties als zeer nuttige en zeer goedkope (nog geen 400 euro) bijscholing.
    Andere ICT beurzen worden betaald door de standhouders en niet te mager ook, zodat ons gemeenschapgeld daar helemal niet voor gebruikt wordt.
    @Heino, ik heb mijn thema en onderwerp in elkl geval voor september gevonden :-) mooi zo'n open gastbloggerschap. Jij zult het wel druk hebben met mail lezen :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Originele gedachten en soms ook waar….
    Natuurlijk, er is veel tegenin te brengen, de CvI conferentie gaat niet over ICT. Ook ik zie te weinig initiatief vanuit de docenten en de gemiddelde mbo-docent kan gebruik maken van een moderne elektronische leeromgeving en anders is er op het web wel iets nuttigs te vinden. En hoeveel is de afgelopen jaren niet in draadloze netwerken en notebooks geïnvesteerd. Met alleen die investeringen zie je het gebruik niet toenemen. Daar is meer voor nodig. Soms is het leren van een andere instelling, docent of expert nodig om je als docent over de drempel te krijgen. Geen mooie verhalen dus, maar gewone praktische, nuttige tips van collega’s die je ontmoet bij…..
    Maar ja, aan de andere kant ben ik het ook wel eens met Eus. Sommige conferenties en bijeenkomsten hebben een hoog ‘believers’-gehalte. Er wordt met een zeker dedain gesproken over docenten die het nog niet hebben begrepen, over achterhaalde technologie of traditioneel onderwijs. Nee, voor diegene die het begrepen hebben gloort de echte toekomst. iPads moet je hebben, alles uit de cloud en natuurlijk augmented reality. Ondertussen ploetert de gemiddelde docent voort en wordt niet geholpen met simpele toepassingen, gemaakt om eenvoudige alledaagse problemen op te lossen.
    Laten we dus vooral deze laatste conferenties niet meer bezoeken en vooral bijeenkomsten organiseren waar echt iets te leren is.

    BeantwoordenVerwijderen
  7. ICT organisaties als saMBO~ICT, Netwerkschool en Kennisnet zijn prominent aanwezig op de Conference by the Sea. Ook in veel andere workshops op dit ICT congres gaat het over ICT en onderwijs.
    In een tijd dat de overheid 18 miljard moet bezuinigen, past het niet om met zoveel niet-lesgevend onderwijspersoneel in een vijfsterren vakantiepark aan het strand te gaan zitten. Zeker niet als er wordt getwijfeld aan de toegevoegde waarde van de overkill aan ICT conferenties http://iturl.nl/snhSZ .
    Volgens professor Van de Donk is het onderwijs rijp voor innovatie door een verdere inzet van ICT. Maar dat zal alleen kans van slagen hebben als er wordt geïnvesteerd in het primaire proces (Brabant Onderwijscongres, 17 maart 2011) http://iturl.nl/snMb2y .

    BeantwoordenVerwijderen
  8. Geen zicht op conferenties die wel of geen nuttige bijdrage hebben en hun geld waard zijn, maar dat er veel geld verloren gaat aan van alles en nog wat en dat er weinig transparantie is lijkt me duidelijk. In die zin is het goed dat de initiatiefnemer van dit artikel deze discussie start.
    Misschien goed om eens te kijken naar www.exova.nl Het is een initiatief van Jan Hendrickx (Leonardo onderwijs) en Yvonne Kleefkens (LerenLeren). Een prachtig initiatief om het onderwijs vrij te maken van papieren methodes. Een compleet digitale methode maar ook de instructie voor de leerkrachent wat dit betekent voor hen. Laat de computer het werk doen wat een mens niet hoeft te doen. Toetsen, nakijken, rapportage. Leerkrachten terug naar hun kerntaak; motiveren, begeleiden, faciliteren e.d. Exova heeft geen winstoogmerk en is puur gericht op de individuele ontwikkeling van het kind. En nog een pluspunt een enorme besparing voor de school! We willen toch bezuinigen?

    BeantwoordenVerwijderen
  9. En wie schrijft er dan een Blogbericht op donderdag? Juist: Yvonnne Kleefkens, toeval bestaat niet.

    BeantwoordenVerwijderen
  10. Dit is een reactie in Internet Explorer 8...

    BeantwoordenVerwijderen
  11. Een beetje laat, maar beter laat dan nooit. Van 'inspiratie, ideeën en kennis' kan je niet leven.:-)
    Ik heb je aanbevelingen gebruikt om te kijken 'waar we staan' in mijn wiskundeonderwijs.
    Op Waar zijn we nu?.

    BeantwoordenVerwijderen