donderdag 1 september 2011

nieuwe motor voor onderwijsinnovatie?

De werkende student, de nieuwe motor voor onderwijsinnovatie?
Marcel Penners

Ik vraag het me regelmatig af: (ik droom er nog net niet van!)
Na al die jaren van innovatie in de digitale leeromgevingen, zou het niet fantastisch zijn om nog eens helemaal opnieuw te beginnen? Met al je positieve ervaringen, mislukkingen en implementaties van digitale leeromgevingen op je netvlies. Geen rekening te hoeven houden met het verleden, de data niet te hoeven migreren en niet meer aan de eis te hoeven voldoen dat de nieuwe leeromgeving minimaal dezelfde functionaliteiten bezit als de oude. Herkenbaar? Ik zou het in ieder geval geweldig vinden om een digitale leeromgeving vanaf niets volledig te gaan opbouwen.
In de HAN ben ik op dit moment aan de slag met het project NHOE (Netwerkorganisatie HAN Online Education). In dit project zijn we aan het onderzoeken op welke wijze we werkende studenten kunnen gaan faciliteren in Blended Learning omgevingen. Volgens mij de kans op eens helemaal opnieuw te kunnen beginnen.

Met de werkende student bedoel ik niet de reguliere voltijd student met een bijbaantje, maar een 23+ er die naast zijn reguliere werkzaamheden een studie gaat volgen van een masteropleiding tot bijvoorbeeld een cursus projectmanagement.

Het aantal werkende studenten bij hoger onderwijsinstellingen neemt toe en ondanks de nieuwe financieringsmaatregelen rondom het collegegeld, is de verwachting dat het aantal werkende studenten bij hoger onderwijsinstellingen in de komende jaren verder zal gaan toenemen. Zie ook de programma”s rond Leven Lang Leren en Nederland, kenniseconomie.

Als je naar de gebieden onderwijsontwikkeling en ict&onderwijs kijkt heeft de afgelopen 10 jaar de focus vooral gelegen op het ontwikkelen voor het reguliere voltijdsonderwijs.

Invoering competentiegericht onderwijs, gebruik van digitale leeromgevingen en professionaliseringstrajecten voor bijvoorbeeld assessoren. Ook als je kijkt naar marktbewerking en informatievoorziening zie je dezelfde tendens. Voor de opleidingen voor werkende studenten lag en ligt de focus nog vooral op het ombouwen van opleidingen van voltijd naar deeltijd.

In het ombouwen van opleidingen wordt volgens mij de cruciale denkfout gemaakt. Volgens mij is er niet zoveel om te bouwen. Het enigste wat gelijk is aan de voltijdopleiding ten opzichte van de deeltijd zijn de eindcriteria waar de studenten aan moeten voldoen om een opleiding succesvol af te ronden.

Probeer deze gedachte eens vast te houden als je aan de slag gaat met het opleiden van werkende studenten.

Kijk maar eens naar een aantal kenmerken van een werkende student.

In het reguliere onderwijs is diversiteit al een belangrijk thema: instroom VO-MBO, man-vrouw. Maar ten opzichte van de werkende student zijn dit nog zeer homogene groepen. Iedere werkende student heeft een andere beginsituatie: leeftijd, werkervaring, gezinssituatie, vooropleiding, beschikbare tijd voor studie en ga zo maar verder.

Hier ligt de grote uitdaging om binnen een opleidingstraject om te kunnen gaan met deze grote diversiteit aan studenten. Je kan eigenlijk wel zeggen dat iedere student maatwerk is.

Voor het ontwikkelen van onderwijs is dit de grote uitdaging. Flexibliteit in leerroutes en -arrangementen, opdrachten ontwikkelen specifiek voor deze doelgroep en het integreren van werk en studie zijn maar enkele voorbeelden van deze uitdagingen.

Ook op het gebied van het gebruik van een elektronische leeromgeving vergt deze doelgroep ook een specifieke aanpak. Doordat de werkende student normaal gesproken niet meer dan een dag per week naar de onderwijslocatie zal komen, zul je andere functionaliteiten en dienstverlening moeten gaan aanbieden. Online samenwerken, communiceren op afstand, mogelijkheden voor zelfstudie en een 24/7 helpdesk zijn maar een paar voorbeelden hiervan. Het KISS principe moet het uitgangspunt zijn voor deze ontwikkelingen. Geen complexe, geavanceerde toepassingen, maar laagdrempelige en liefst gestandaardiseerd voor de gehele opleiding, zodat een student niet bij iedere onderwijseenheid een andere leeromgeving krijgt voorgeschoteld.

Over 3 jaar hoop ik dat mijn droom is uitgekomen. Ik hou jullie op de hoogte.

Marcel Penners
Senior beleidsmedewerker ICT & Onderwijs
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

4 opmerkingen:

  1. Bestandsuitwisseling en een forum zijn voldoende 'tools' om deze doelgroep te bedienen.
    Keep it simple, stupid!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik onderschrijf je verhaal, dat het goed is om nu een keer de deeltijdstudent voorop in de innovatie te zetten. Je kunt de droom nog groter maken, door de verbeteringen met ICT in het deeltijdonderwijs, in een volgende fase model te laten staan voor het voltijdonderwijs. Ook omdat ik me afvraag hoe lang we dit onderscheid nog blijven hanteren ;-)

    Wel wil ik je waarschuwen voor een valkuil. Ik heb eenzelfde 'droom' jaren geleden gehad bij het van scratch af opzetten van een nieuwe opleiding (incl. belangrijke rol voor ICT). Het lijkt mooi om van 0 te beginnen, maar mijn ervaring is dat je toch met dezelfde mensen aan de slag moet. En die mensen verkiezen toch 'dat wat ze kennen' boven 'dat wat ze nog niet kennen'. Kortom: waak ervoor dat je ondanks de scratch-start niet terugvalt in oude denkbeelden.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik verwacht ook een grote spinoff voor de voltijd van dit initiatief. Grenzen tussen voltijd en deeltijd zullen steeds meer gaan vervagen, maarvde diversiteit en de daarbijhorende flexibiliteit zal alleen maar toenemen.
    Vanaf 0 beginnen is vooral als mindset bedoeld, maar het zal zeker nog een heel proces zijn. Naast dromen zullen er ook nog wel een paar nachtmerries langskomen.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. @ Eus, da's wel heel kort door de bocht hoor, nu ondergraaf je je eigen verhaal van "digitale lessen"
    @ Esther, processen keer op keer doorlopen, je mag maar hoeft niet per se te "leren" van een voorgaande ontwikkeling, tijd schanier, andere maatschappij, doelgroep enz. Wel heel mooi dat je op transformatie insteekt in plaats van op substitutie!!!
    @ Marcel, toe maar DURF en DEEL, ik vind het gaaf dat je vanaf scratch kunt starten en hoop dat je veel "uit de doos" mag experimenteren, samen met je studenten. Ik hoop dat je telkens weer fris wakker wordt :-).

    BeantwoordenVerwijderen