Wordt die docent weleens iets gevraagd?

Jan Bartling

Afgelopen december was ik op de Online Educa in Berlijn, een prachtige bijeenkomst van "believers". Ik was verrast door het hoge gehalte van het geloof in de noodzakelijke rol van ICT in het onderwijs. Sprekers namen het gebruik van ICT zodanig serieus dat gepleit werd voor een “herontwerp” van het onderwijs. “Weg met die onnozele docenten, laten we gewoon opnieuw beginnen met het ontwerpen van scholen en onderwijs!” In workshops werd het dunnetjes overgedaan, een presentatie over het gebruik van sms, werd overschreeuwd door een mini-mini-pilot met iPhones. Met sms (dat overigens heel handig werd gebruikt in de praktijk) wenste het publiek niets te maken te hebben, “wat ouderwets joh, er is inmiddels toch wel wat beters, iedereen heeft toch een iPhone”.

Op het moment dat ik in die grote zaal in Berlijn mij zat te ergeren aan deze arrogantie van de innovators, waren in Nederland de 56.000 medewerkers van MBO instellingen hard aan het werk om goed onderwijs te geven. Deugen die docenten niet? Hebben die docenten het na al die jaren nog steeds niet begrepen?

Naar mijn idee is de motivatie van elke docent in het beroepsonderwijs gebaseerd op twee elementen, liefde voor zijn vakgebied en het ontwikkelen het talent van de student. Je mag er dus vanuit gaan dat die initiële motivatie er is, als is die bij sommigen in de loop der jaren wat onder het stof komen te zitten. Bij het ontwikkelen van het talent van die jongeren loopt een docent tegen problemen aan, vooral in de overdracht van kennis en vaardigheden op z’n eigen vakgebied. Vaak zijn het problemen die elk jaar weer op vergelijkbare manier langskomen. Het is bijvoorbeeld lastig om als aankomend verpleegkundige een infuus aan te leggen, of misschien is moeilijk om de werking van een brandstofpomp te illustreren. Of misschien, heel basaal, hebben studenten elk jaar weer moeite met procenten en breuken of juist met het lezen van een Engelse handleidingen. Elke (vak)docent kan zo een serie knelpunten opsommen.

Maar is dat aan die docent wel eens zo expliciet gevraagd? Ik denk het niet. In de praktijk zie ik nog heel veel ICT die ingezet wordt omdat het moet, het goed is voor de student, zoveel mogelijkheden biedt enz. Onvoldoende worden we zelf geleid door de behoefte om oplossingen te bieden voor concrete problemen van alledaagse docenten. Soms is het nuttig om daar ICT bij in te zetten, soms ook niet.

Zo kwam ik in bij een school een paar mooie digiborden tegen, ongebruikt door de docenten. Het management had bedacht dat de aanschaf de docenten stimuleert in het gebruik van ICT. Maar zo werkt het natuurlijk niet. Op een andere school hadden docenten elk jaar weer een probleem met het illustreren van bepaalde medische handelingen. Zij pakten een videocamera en maakten video-opnames van die medische handelingen. Simpele opnamen die goed toepasbaar zijn in het curriculum. Daarmee werd een probleem van het docententeam opgelost. Wat is beter, de ongebruikte digiborden of de ouderwetse video.

Een beter onderwijsproduct, daar gaat het om en dat is de basis van innovatie!