Wat is wijsheid?

Debbie Braakman

Laatst kreeg ik van een collega de link naar een video opname van Salman Khan, de oprichter van de Khan-academie. Khan hield een voordracht bij TED. Zijn beeld van onderwijs van de toekomst is dat je thuis kennis opdoet en in de les je huiswerk maakt. Daarbij, doordat je online leert, is er ook online tutoring mogelijk door medestudenten in zelfs een global omgeving. Leren van elkaar, elkaar helpen bij het leren, niet gehinderd door landsgrenzen en cultuurverschillen. In feite doen studenten dat al wanneer ze medestudenten via de chat vragen stellen als ze vastlopen bij het maken van een opdracht.

We hebben het over vernieuwing in het onderwijs. Deze gezichtspunten zijn heel interessant en zouden een transformatie van onderwijs kunnen betekenen. Echter, zoals voor alles, geldt dat teveel van hetzelfde niet werkt.

Nemen we het eerste punt:
Vroeger had je vooral hoorcolleges waar de docent in zijn lesuren al zijn kennis spuide en de student dat braaf aanhoorde. Pas in een werkcollege kon je vragen stellen en aan opdrachten werken. Dat is in de loop van de tijd wel beter geworden, maar deze verdeling is nog veel gebruikt.

Zou je nu de kennisoverdracht op een andere manier mogelijk maken, door gebruik van video, dan heb je inderdaad dat wat Salman Khan voor ogen staat: thuis kennis opdoen en huiswerk in de les. Het hoorcollege verdwijnt en er komen intensieve werkcolleges voor in de plaats.

Dat werkt echt: Een collega, die in plaats van hoorcolleges met weblectures werkt voor zijn kennisoverdracht, heeft al gemerkt dat daardoor de werkcolleges in de ogen van de student heel belangrijk zijn geworden. Ideaal, de student beseft het zelf en neemt actie. Dus geen teruggang van collegebezoek, maar wel een andere vorm van collegebezoek kun je dan zeggen.

Maar ga er maar aan staan als student. Anderhalf uur luisteren en kijken naar een weblecture. Hoe je het ook wendt of keert, de student moet toch de tijd investeren. Daarin kan de student tegemoet worden gekomen door de stof in hapklare brokken op te delen. De student kan dan in eigen tempo door de stof. En herhalen tot het beklijft, zonder dat je als sufferdje van de klas te boek komt te staan. Daar valt best veel voor te zeggen.

Maar alleen weblectures gaat echt vervelen. Net zoals alleen maar hoorcolleges of alleen maar boeken. Het gaat om de mix van didactische werkvormen waar de student mee uitgedaagd maar ook geïnspireerd wordt. Tegelijk wil de student ook niet alleen maar nieuwe dingen, help! Het vertrouwde loslaten is voor de docent soms moeilijk maar vlak de student niet uit. In een wereld met zoveel prikkels is de vertrouwde manier van onderwijs wel een rustpunt. Je weet waar je aan toe bent en wat er van je verwacht wordt. En ja, je bent als student vooral aan het consumeren.

Zoals in de eerdere blogpost over Wat willen studenten met ICT in het onderwijs (18 april) aangegeven wordt, zijn studenten terughoudend als het gaat om innovaties in het onderwijs. Als we daar vroeger naar hadden geluisterd waren we nu niet waar we zijn. De vernieuwing van toen is in de wereld van nu heel gewoon.

Dus we moeten doorgaan met innoveren en dat goed monitoren en evalueren.

Het beeld van Salman Khan dat kennis thuis wordt opgedaan en huiswerk in de les zou best over enige jaren heel gewoon kunnen zijn. Net zo dat er van elkaar geleerd wordt over grenzen heen. Maar voor dat we daar zijn …. kweken we inderdaad echt zelfverantwoordelijke studenten? Of haken studenten af en daalt de instroom? Want in dat geval heeft de instelling een probleem.

Wat is dan wijsheid?